Giai đoạn 2025–2030, ngành dược phẩm Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng, sự chuyển đổi số và các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Dưới đây Chợ Thuốc TP.HCM chia sẻ một số xu hướng nổi bật trong ngành:
Việt Nam được xếp hạng trong Top 20 quốc gia có ngành dược phẩm tăng trưởng mạnh và ổn định nhất toàn cầu, nhờ vào dân số gần 100 triệu người, nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao, và sự đầu tư mạnh mẽ từ cả trong và ngoài nước.
Các chuỗi nhà thuốc hiện đại hiện chiếm khoảng 7% thị phần bán lẻ, nổi bật nhờ tính tiện lợi, minh bạch về nguồn gốc và chất lượng thuốc, đang dần thay thế mô hình nhà thuốc truyền thống.
Thị trường bán lẻ thuốc hiện đại còn nhiều dư địa phát triển tại các thành phố cấp hai (như Đà Nẵng, Cần Thơ) và cấp ba (như Nha Trang, Buôn Ma Thuột), nơi mật độ nhà thuốc hiện đại vẫn còn thấp, mở ra cơ hội lớn cho các chuỗi mở rộng.
Tổng quan ngành dược phẩm Việt Nam
Ngành dược phẩm Việt Nam đang trải qua giai đoạn phát triển mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng và các nguồn đầu tư lớn từ doanh nghiệp nội địa (như DHG Pharma) và quốc tế (như Taisho Nhật Bản, Dongwha Pharm Hàn Quốc). Theo dữ liệu bạn cung cấp, thị trường dược phẩm Việt Nam đạt giá trị 7.2 tỷ USD vào năm 2023, tăng từ 3.4 tỷ USD năm 2015, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm (CAGR) khoảng 11.1% từ 2023-2028 theo dự báo của BMI.
- Vị thế khu vực và toàn cầu: Việt Nam thuộc Top 20 quốc gia có ngành dược phẩm giàu tiềm năng tăng trưởng mạnh và ổn định nhất thế giới. Chi tiêu y tế/GDP đạt 5.1% vào năm 2023, cao thứ hai trong Đông Nam Á, vượt mức trung bình 5% của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Tuy nhiên, chi tiêu y tế bình quân đầu người vẫn thấp (66 USD năm 2021, dự kiến tăng lên 95 USD năm 2025), cho thấy thị trường còn nhiều dư địa phát triển.
- Hai kênh phân phối chính:
- Kênh ETC (thuốc kê đơn): Chiếm 75-76% tổng doanh thu, tập trung vào thuốc điều trị qua bệnh viện, phục vụ các bệnh lý phức tạp.
- Kênh OTC (thuốc không kê đơn): Chiếm 70-80% doanh số bán lẻ, bao gồm thuốc thông thường, thực phẩm bổ sung và thiết bị y tế, tăng trưởng vượt bậc nhờ sự tiện lợi và dịch vụ chất lượng cao từ các chuỗi nhà thuốc hiện đại như Long Châu, Pharmacity, An Khang và Trung Sơn.
Ba năm gần đây, kênh OTC phát triển nhanh hơn kênh ETC, phản ánh xu hướng người tiêu dùng ưu tiên sự nhanh chóng và tiết kiệm thời gian khi mua sắm tại các cửa hàng hiện đại.
Phân tích thị trường dược phẩm: Chuỗi nhà thuốc hiện đại lên ngôi
Thị trường bán lẻ dược phẩm Việt Nam vẫn còn phân mảnh, với hơn 60,000 nhà thuốc tư nhân chiếm khoảng 85% thị phần. Tuy nhiên, các chuỗi nhà thuốc hiện đại đang mở rộng nhanh chóng, hiện chiếm khoảng 5.7-7% thị trường (theo Tititada Research), nhờ vào các yếu tố sau:
- Chính sách quản lý chặt chẽ: Nhà nước kiểm soát nghiêm ngặt thuốc kê đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh (88% được bán tại thành thị không cần đơn), nhằm giảm tình trạng lạm dụng và kháng kháng sinh. Các quy định như xuất hóa đơn điện tử và chậm trễ trong phê duyệt/gia hạn thuốc đã hạn chế nguồn cung từ nhà thuốc truyền thống, tạo điều kiện cho các chuỗi hiện đại hợp nhất thị trường.
- Sự thay đổi hành vi tiêu dùng: Người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các chuỗi hiện đại nhờ tính minh bạch, dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp và danh mục sản phẩm đa dạng.
Các chuỗi dẫn đầu:
- Long Châu: Đạt gần 1,600 cửa hàng trên cả nước (tính đến tháng 4/2024), dẫn đầu về quy mô và doanh thu, với kế hoạch đạt 1,900 cửa hàng vào cuối năm 2025.
- An Khang: Tăng từ 14 cửa hàng năm 2017 lên 527 vào tháng 4/2024, nhưng hiện giảm còn 343 do tái cấu trúc.
- Pharmacity: Tiên phong từ năm 2011, đạt đỉnh 1,100 cửa hàng năm 2022, nhưng hiện chỉ còn khoảng 932 cửa hàng, với mục tiêu 5,000 cửa hàng vào 2025 đang gặp khó khăn.
- Trung Sơn: Sau khi được Dongwha Pharm mua lại, chuỗi này vượt mốc 200 cửa hàng và nhắm đến 460 vào năm 2026.
Phân tích thị trường dược phẩm: Tình hình kinh doanh của các chuỗi
Ngành dược phẩm ít chịu ảnh hưởng từ lạm phát, với chi phí đầu vào ổn định hơn so với các ngành khác. Tuy nhiên, sự cạnh tranh gay gắt trong phân khúc bán lẻ hiện đại khiến các chuỗi phải đối mặt với nhiều thách thức:
- Pharmacity: Tiên phong với hơn 1,000 cửa hàng vào giữa năm 2022, nhưng chiến lược mô hình cửa hàng tiện lợi và định giá sai lầm dẫn đến thua lỗ liên tục. Quy mô giảm từ 1,100 xuống còn khoảng 900 cửa hàng (tháng 4/2024). Tham vọng 5,000 cửa hàng vào 2025 khó đạt được nếu không điều chỉnh chiến lược giá và tối ưu nguồn cung.
- Long Châu: Đạt 1,706 cửa hàng vào quý 2/2024 (tăng 209 so với đầu năm), với doanh thu nửa đầu năm 11,521 tỷ đồng (tăng 67%) và lợi nhuận sau thuế hơn 200 tỷ đồng (gấp đôi cùng kỳ). Mỗi cửa hàng mang về 1.2 tỷ đồng/tháng. Là chuỗi duy nhất có lãi, Long Châu đang xây dựng hệ sinh thái y tế (tiêm chủng, chẩn đoán, điều trị, bảo hiểm), nhưng không thể mở rộng vô hạn, cần tập trung vào giá trị gia tăng.
- An Khang: Đạt 527 cửa hàng đầu năm 2024, nhưng lỗ liên tục (306 tỷ đồng năm 2022, 343 tỷ đồng năm 2023, 172 tỷ đồng nửa đầu 2024), dẫn đến giảm còn 343 cửa hàng. Thế Giới Di Động có thể rút khỏi mảng này để tập trung vào Bách Hóa Xanh, cho thấy mô hình kinh doanh chưa phù hợp.
- Trung Sơn: Vượt mốc 200 cửa hàng (tăng 60 so với trước khi được Dongwha Pharm mua lại), đặt mục tiêu 460 vào 2026. Tận dụng nguồn lực tài chính từ Dongwha, Trung Sơn đang mở rộng mạnh mẽ tại miền Nam và nhắm đến các thành phố lớn.
Ngành bán lẻ thuốc có đang bão hòa?
Ngành bán lẻ thuốc tại Việt Nam chưa bão hòa hoàn toàn, nhưng có sự khác biệt giữa các khu vực:
- Thành phố lớn (Tier 1): Mật độ nhà thuốc hiện đại tại TP.HCM và Hà Nội rất cao, khiến việc mở rộng gặp khó khăn, dẫn đến bão hòa cục bộ.
- Thành phố Tier 2 và Tier 3: Các khu vực này vẫn còn nhiều tiềm năng, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, nơi người dân chưa tiếp cận đầy đủ các nhà thuốc hiện đại.
Dự báo từ 2025, tốc độ mở rộng của các chuỗi sẽ đạt 15-20% mỗi năm. Tuy nhiên, doanh thu bán lẻ chỉ chiếm 30% tổng doanh thu ngành dược (so với 64% tại Brazil, 80% tại Philippines). Tỷ lệ 1 nhà thuốc hiện đại phục vụ 38,300 người tại Việt Nam (so với 4,000 người tại Trung Quốc) cho thấy mức thâm nhập còn thấp, đặc biệt tại các tỉnh lẻ. Do đó, thị trường vẫn còn dư địa lớn, nhất là tại Tier 2 và Tier 3.
Xu hướng thị trường dược phẩm giai đoạn 2020-2030
Dựa trên nội dung bạn cung cấp, dưới đây là các xu hướng chính cho giai đoạn 2025-2030:
- Kênh OTC tiếp tục tăng trưởng mạnh: Doanh thu OTC đạt 1.8 tỷ USD vào 2025 (CAGR 6.8% từ 2020-2025) và 2.4 tỷ USD vào 2030 (CAGR 6.6% từ 2020-2030), nhờ sự mở rộng của các chuỗi hiện đại và xu hướng tự điều trị. Kênh ETC đạt 5.754 tỷ USD vào 2025 (CAGR 8.4%), chiếm 76.6% doanh thu, nhờ cải thiện cơ sở y tế và bảo hiểm y tế. Tổng doanh thu ngành dự kiến đạt 7.51 tỷ USD vào 2025, chiếm 1.78% GDP.
- Nhu cầu thuốc đặc trị gia tăng: Các bệnh không lây nhiễm (ung thư, tiểu đường, tim mạch) tăng do lối sống thay đổi (béo phì tăng gấp 3 từ 2005-2017, tiêu thụ bia hàng đầu Đông Nam Á), thúc đẩy nhu cầu thuốc đặc trị.
- Số hóa ngành dược: Các startup như JioHealth, Med247, eDoctor (y tế từ xa) và Buymed, POC Pharma (hiệu thuốc trực tuyến) đang thúc đẩy số hóa, cải thiện trải nghiệm khách hàng và hiệu quả phân phối.
- M&A sôi động: Thị trường phân mảnh thu hút đầu tư nước ngoài, với các thương vụ như Dongwha Pharm mua 51% Trung Sơn (30 triệu USD, tháng 8/2023), Thomson mua FV (381.4 triệu USD), và các khoản đầu tư từ Warburg Pincus, KKR, CVC Capital Partners.
Xu hướng ngành dược phẩm Việt Nam 2025-2030, ngành dược phẩm Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh, với sự dẫn dắt của kênh OTC và các chuỗi nhà thuốc hiện đại như Long Châu, Pharmacity, An Khang, Trung Sơn. Dù bão hòa cục bộ tại Tier 1, tiềm năng tại Tier 2 và Tier 3, cùng với số hóa và M&A, sẽ là động lực chính. Việt Nam đang củng cố vị thế trong Top 20 thế giới, hướng tới trở thành trung tâm dược phẩm khu vực.
